Shprehjet e urta shqiptare, aq shumë i përdorim, saqë ndonjëherë i marrim si të mirëqena dhe jo frazeologji.
Në fakt, janë shumë praktike dhe domethënëse, përgjigjiet më të bukura dhe të shpejta që mund t’i jepen ndokujt, në rast se nuk doni ta fyeni apo t’i “bini shumë gjatë”…
Në vijim, kemi përmbledhur më të spikaturat fjalë të urta popullore shqiptare, që kanë të bëjnë më së shumti me “shëndetin dhe mençurinë dhe diturinë”…
Për Shëndetin
Botën e komandon mbreti, mbretin e komandon shëndeti.
Më mirë shëndet, se mbret.
Mos t’u bëftë njëra dorë për tjetrën.
Nuk të thonë qysh ke qenë, por qysh je.
Gabimet e mjekëve i mbulon dheu.
Buka e mëngjesit është kali i ditës.
Darka e lehtë, gjumi i qetë.
Mençuria, Dituria
Dy burra mund ta prishin kuvendin: njëri që di dhe nuk flet dhe tjetri që s’di dhe flet.
Nuk sheh syri, por mendja.
Thesi i zbrazët nuk qëndron më këmbë.
Kush njeh vetveten, njeh Perëndinë.
S’është marre të mos dish, por të mos duash të dish.
Shtatin pyell e mendjen fyell.
Dijet e mëdha janë në fjalë të shkurtra.
E mirë dhe fuqia, po ca më e mirë urtia.
I mençuri rrihet me fjalë dhe budalli me dru.
I zoti ia gjen kërthizën pleshtit.
Kokën të kesh, pa kapele ka sa të duash.
Kur mendtë shkojnë te maja e flokëve, punët zbresin te maja e këmbëve.
Kur u ndanë, aq i ranë.
Mos bëj petulla me ujë.
Nga leshi i qenit s’bëhen çorape.
Ngordhi një dhi në Velabisht, mbeti Berati pa dhallë.
S’të pyesin ç’bëre në kurbet, po ç’solle.
Kush pyet, s’humbet.
Libri është arma e të mençurit.
Shit kalin e mëso djalin.
Të zotit, s’ia ha qeni shkopin.
Ai është i tredhur, ti e pyet “sa fëmijë ke”?
Është me të dhënë, s’është me të thënë.
Sa të rrosh, do mësosh.
Stolia më e bukur për njeriun është dituria.
Mendja sheh, mendja dëgjon.
Dituria në rini bëhet flori në pleqëri.
Do mosha moshën, do mendja mendjen.
Mendja bën hata, mendja bën kala.
Mendo ngadalë e vepro shpejt.
I dituri të kupton sa të hapësh gojën.
Kur je mëdyshas, mos bëj asgjë!
Kur lodhet trupi, çlodhet mendja.
Atij që të kupton, foli shkurt.
Kur zihen dy vetë, fiton i treti.
Kur e dija unë këtë, ti i bije maces me lugë.
Shite diturinë me pakicë, blije me shumicë.
Kush pranon këshilla është më i mençur se ai që i jep.
Libri është fara dhe njeriu është ara.
Kush nuk di e të mëson, të dëmton.
Kush nuk lexon, edhe atë ç’ka di, e harron.
Ç’ke në xhep, t’i marrin hop; ç’ke në tru, s’ti marrin dot.
Më mirë të dish, sesa të kesh; po më mirë hem të dish, hem të kesh.
Nuk dinte lopa ç’ishte bishti, po e mësoi kur ia prenë.
Fjalën ta marrë i pari i madhi, ujin ta pijë i pari i vogli.
I thanë kovaçit “të bëjmë mbret”, po tha: “Dua edhe kudhrën”.
Kush qortohet i vogël, lavdërohet i madh.
