Shkencëtari dhe filozofi i madh Blaise Pascal njeherë pati thënë, “Zemra ka arsyet e saj, të cilat arsyeja nuk i njeh”.
Por zbulimet e fundit, po tro.ndisin vetë themelet e njohurive mbi fiziologjinë e njeriut, e në këtë rast thënia e Pascalit do të duhej të përshtatej në këtë formë:
“Zorrët kanë arsyet e tyre, të cilat as arsyeja e as zemra nuk i njohin.”
Ja çfarë kanë zbuluar shkencëtarët për “trurin e dytë” që i ka lënë pa fjalë…
“Hulumtimet e mëparshme kanë treguar se disa manipulime të ekuilibrit të baktereve në zorrë mund të ndikojnë në sjelljet e ngjashme me ankthin, por ky studim është i pari që lidh atë ekuilibër me (trurin).” ~ Abigail Miller
Ankthi është me të vërtetë një problem i madh!
Studiuesit vlerësojnë se ka miliona persona në botë që vuajnë nga një çrregullim ankthi. Në pak më shumë se 20 vjet, çrregullimet e ankthit janë rritur me mbi 67 për qind.
Çfarë është një “çrregullim ankthi”?
“Çrregullimi i ankthit” është një term përmbledhës, i përbërë nga një nga gjendjet e mëposhtme:
– Çrregullimi i Përgjithshëm i Ankthit (GAD),
– Çrregullimi i Panikut (PD),
– Çrregullimi i Ankthit Social (SAD),
– Fobi të Veçanta,
– Çrregullimi Obsessiv-Kompulsiv (OCD) dhe
– Çrregullimi i Stresit Posttraumatik (PTSD).
Po çfarë lidhje kanë zorrët me ankthin?
Është një keqkuptim i zakonshëm që të gjitha çrregullimet e shëndetit mendor rrjedhin nga pabarazitë kimike brenda trurit. Sigurisht, aktiviteti neurokimikal në tru luan një rol të rëndësishëm në shumë, por jo në të gjitha rastet e sëmun.djeve mendore.
Një artikull i botuar nga Harvard Medical School (HMS), i titulluar “Lidhja zorrë-tru” shpjegon këtë marrëdhënie delikate. Këtu janë pikat kryesore të artikullit:
– Zorrët mund të dërgojnë sinjale në tru dhe truri në zorrë.
– Stomaku ose shqetësimi i zorrëve mund të ndërhyjë me transmetimin neuronal të zorrë-trurit dhe trurit-zorrë (“sinjalizim”).
– Nëse ndërhyrja e sinjalit është e rëndë, stomaku ose stresi i zorrëve mund të jetë “shkaku ose produkti” i ankthit, depresionit ose stresit.
“Truri ynë i dytë”
Nëse keni menduar se truri dhe trupi ynë ishin kompleks më parë, prisni derisa ta lexoni këtë!
A e dini se mbi 90 për qind e serotoninës, neurokimikati përgjegjës për një gjendje të qëndrueshme prodhohet në zorrë?
Zorrët janë gjithashtu të veshura me një rrjet të neuroneve, qelizat e specializuara përgjegjëse për transmetimin e impulseve nervore. Ky rrjet kompleks lejon që zorrët të ndërveprojnë me sistemin nervor qendror (CNS), po pikërisht, trurin dhe anasjelltas.
Shumica e ndërveprimeve ndodhin në mes të boshtit zorrë-tru. Është interesante se shkencëtarët e kanë marrë përsipër ta thërrasin këtë qendër komunikimi boshti “zorrë-tru”.
Boshti zorrë-tru dhe shëndeti mendor
Trakti ynë gastrointestinal (GI) është shtëpia e miliarda bakteresh të shëndetshme të quajtur flora e zorrëve. Ky komunitet bakterial është përgjegjës për normalizimin e shumë funksioneve brenda zorrëve përfshirë tretjen, sintezën dhe absorbimin e vitaminave dhe mineraleve, si dhe përgjigjen inflamatore.
Boshti zorrë-tru është pika qendrore e shumë studimeve në lidhje me shëndetin mendor dhe fizik.
Po çfarë kanë zbuluar shkencëtarët ?
Shkencëtarët tashmë janë të vetëdijshëm për lidhjen zorrë-tru. Megjithatë, vetëm kohët e fundit studiuesit zbuluan se bakteret e zorrëve ndikojnë ndjeshëm në shëndetin mendor.
Studiuesit në Universitetin e Cork (Irlandë), për shembull, bënë një zbulim novator. “Rregullatorët e gjeneve”, gjenet që “kodojnë” (proteinat) luajnë një rol themelor në sëmu.ndjet e ankthit dhe ndikohen nga nivelet bakteriale në zorrë.
Çfarë do të thotë kjo për shëndetin tonë?
– Studimi është në rritje të hulumtimeve që lidh bakteret e zorrëve dhe shëndetin mendor.
– Një rregullator i gjeneve, i quajtur mikroRNA (miRNA), shkaktoi një nivel të lartë të ankthit tek minjtë që nuk kishin bakteret e duhura të zorrëve. Injeksioni i miRNA tek minjtë lehtësoi simptomat e mëparshme të ankthit.
– Gjetjet sugjerojnë se një ekuilibër i shëndetshëm i baktereve të zorrëve është i nevojshëm për rregullimin e duhur të miRNA. Nga ana tjetër, miRNA mund të ketë një efekt të drejtpërdrejtë në nivelet e ankthit tek njerëzit.
– Studimi mund të çojë në prodhimin e trajtimeve që në mënyrë më specifike targetojnë zorrët në vend të trurit.
Implikimet në trajtim
Studimi i Universitetit të Cork është i pari i llojit të tij që e lidh ekuilibrin mikrobial brenda zorrëve me zona specifike të trurit.
Dr. Gerald Clark, autori kryesor i studimit, shpjegon:
“Ky (studim) është i rëndësishëm sepse këto miRNA mund të ndikojnë proceset thelbësore të sistemit nervor qendror dhe në rajonet e trurit, të tilla si amygdala dhe korteksit paraballor (PFC)”.
Amygdala është një zonë primitive, e vogël në formë arre që mendohet të jetë përgjegjëse për emocionet. PFC është “rajoni ekzekutiv” i trurit tonë dhe është përgjegjës për disa funksione të rëndësishme (planifikimi, vendimmarrja, sjellja sociale etj.)
Nëse shkencëtarët do t’i përsërisin me sukses këto gjetje, kjo mund të bëjë një ndryshim radikal për njerëzit që vuajnë nga ankthi. Mund të ketë madje një shans për të trajtuar më mirë çrregullime mendore të tilla të përhapura.
